قنات حسن آباد مهريز در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد
مديركل ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان يزد از به ثبت رسيدن قنات حسن آباد شهرستان مهريز در فهرست آثار ملي کشور خبر داد.
به گزارش روابط عمومي اين اداره کل "بهرام رضايي" با بيان اينکه اين قنات مربوط به دوره مياني اسلامي(قرن هشتم)است افزود: قنات حسن آباد به شماره ثبتي29976 در تاريخ شانزدهم بهمن سال 89 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.
وي افزود: باتوجه به اينکه حق آب قنات متعلق به برخي اهالي شهرستان مهريز و يزد است اين قنات ازمحدوده کوه‌هاي غربالبيز آغاز و پس ازگذر ازشهرستان مهريز تا روستاي دهنو، حسن آباد و مريم آباد يزد نيزامتداد مي‌يابد.
وي با اشاره به اينکه مالکيت قنات عمومي خصوصي مي‌باشد گفت: يک پنجم آب اين قنات متعلق به سادات مهريز مي‌باشد که در همان خود مهريز در تغار ساداتي جدا و تحويل آنها مي‌شود و مابقي آب سهم روستاي دهنو و حسن آباد يزد است و حدود 200 نفر تعداد مالکين آب و 400 نفر بهره بردار وجود دارد. 8 جره از اين آب نيز متعلق به آب انبار نو مريم آباد بوده است.
"رضايي" در خصوص مشخصات اين قنات قديمي اظهار داشت: مادر چاه قنات دهنو –حسن آباد با عمق 40 متر در محدوده ي چشمه‌ي غربال بيز مهريز قرار گرفته است.حوزه ي آبريز قنات، ارتفاعات شيرکوه و سرريز چشمه‌ي غربال بيز و تشکيلات آهکي در منطقه، تغذيه کننده ي اصلي منابع زيرزميني و جريانات زير سطحي در اين محدوده مي‌باشد وآبدهي قنات بر اساس ميزان بارندگي ساليانه در شيرکوه است که در فصل بهار و سالهاي تر سالي به 200 ليتر در ثانيه و در فصل تابستان و پاييز آبدهي قنات کاهش يافته و به 110 ليتر در ثانيه ميرسد.
به گفته وي اين قنات داراي 5 شاخه‌ي پيشکار اصلي، پيشکار کوهي، شق قنات،کوه سرخي و شاه نشيني مي‌باشد و آبدهي قنات فعلا از شاخه‌ي شق قنات تامين مي‌شود.
اين مسئول از ويژگي‌هاي اين قنات را علاوه بر ميزان آبدهي نسبتا مناسب و بالا، عمق کم کانال آبرسان مهريز تا يزد دانست و گفت: لايه‌هاي گچي و نمکي و غيره در طول مسير قنات تشکيل نمي‌شود و اين باعث شده است تا آب قنات با همان کيفيت اوليه بدون داشتن هيچگونه املاحي از جمله کلسيم، سديم، منيزيم و... در قسمت ترآن به آبادي‌هاي پايين دست انتقال يابد.
مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان يزد تصريح کرد: بيشترين استفاده از آب اين قنات براي کشاورزي بوده و قسمتي هم براي شرب به کار مي‌رفته است و در طول مسير خود آب انبارها و باغات و زمين‌هاي کشاورزي را مشروب مي‌ساخته و همچنين آسياب‌هايي را به حرکت در مي‌آورده است، ولي امروزه تنها براي استفاده جهت آبياري باغ‌هاي بين راه و کشت و کار در مهريز، دهنو و حسن آباد مشير يزد به کار مي‌رود.
وي در مورد تعميراتي که بر روي اين قنات انجام شده است گفت: جديدا به علت کم شدن آب قنات در بالاي سر مادر چاه و کوهپايه‌هاي غربال بيز، بندي ايجاد نموده‌اند تا با جمع شدن سيلابها، ميزان آبدهي قنات افزايش يابد.
همچنين شاخه محمدآباد که حدود 50 سال است خشکيده مجدداً توسط سازمان جهاد کشاورزي در حال احيا مي‌باشد، تا شايد آبي مجددا از آن استحصال شود.
ايجاد در پوش‌هاي بتني براي مادر چاه‌ها و لايروبي ساليانه ازتعميرات آن محسوب مي‌شود.
براي حفظ اين ميراث گرانبها و شاهکار کهن و همچنين هدر نرفتن زحمات پيشينيان که با چه زحمت و مشقتي بدون دسترسي به امکانات امروزي و پيشرفته، ماه‌ها و سال‌ها از عمر خود را صرف پديد آوردن اين قنات کرده‌اند لازم است اقداماتي انجام گيرد از جمله:
جلوگيري از حفر چاههاي غير مجاز در حريم قنات، زيرا يکي از علل خشکيدن قنات‌ها حفر چاه‌ها در حريم قنوات مي‌باشد.
لايروبي ساليانه‌ي قنات و جلوگيري از هدر رفت آب با مرمت شقي که در مسير قنات ايجاد شده است. جلوگيري از طرحهاي صنعتي و غيره که در مسير راه مي‌تواند براي پشته‌هاو ميله چاه‌ها مزاحمت ايجاد کند.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
پنجشنبه 23,ژانویه,2025